مراسم روز جهانی مقابله با بیابانزایی با شعار «بیایید نگذارید آینده‌مان خشک شود» روز گذشته با حضور نماینده سازمان ملل متحد درایران(یو‌ان‌دی‌پی)، نماینده فائو و جمعی از کارشناسان منابع طبیعی و نماینده تشکل‌های مردم نهاد برگزار شد.
دراین مراسم، گری لوییس نماینده مقیم سازمان ملل درایران طی سخنانی از تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران به‌دلیل ایجاد مشارکت و توانمندسازی جوامع محلی برای مقابله با پدیده بیابانزایی تشکر کرد. به گزارش همشهری، نماینده سازمان ملل درایران با اشاره به اینکه بیابانزایی یکی از چالش‌های اصلی امنیت انسانی در آینده نزدیک است، گفت: هم‌اکنون 170کشور جهان درگیر معضلات بیابانزایی هستند که این معضلات روی تولید محصولات غذایی این کشورها تأثیر منفی گذاشته است. این کمبود غذایی ممکن است باعث بروز جنگ‌های محلی و منطقه‌ای شود به‌ویژه بروز جنگ آب دراین مناطق امری دور از انتظار نیست.
سه مشکل ناشی از پدیده بیابانزایی درایران
گری لوییس درباره ایران گفت: ایران با 3 مشکل اساسی مواجه است. کم‌شدن میزان بارندگی، به‌طوری که اکنون نزولات جوی در خزر، شمال غرب و غرب ایران کاهش یافته است. مقایسه یک دوره ده ساله قبل از 1976با 3 دهه بعد از آن تا سال2010 نشان می‌دهد میزان بارندگی در این مناطق 10درصد کاهش یافته است. کاهش بارندگی ناشی از گرم شدن زمین به میزان 2درجه سانتی‌گراد است. افزایش دما از یک سو باعث کاهش بازدهی محصولات کشاورزی می‌شود. برای نمونه با افزایش یک درجه دمای هوا، بازدهی غلات 10درصد کاهش یافته است اما راهکارها برای مقابله با این تهدیدها کاملا روشن است. وی افزود: درحال حاضر میلیون‌ها هکتار زمین فرسوده در حال احیاست که این نیاز به همکاری دولت‌ها، بنگاه‌های اقتصادی و حامیان محیط‌زیست دارد. درایران هم سازمان‌ها ونهادهای دولتی به‌ویژه سازمان جنگل‌ها ومراتع و سازمان حفاظت محیط‌زیست دراین زمینه گام‌های مؤثری برداشته‌اند که این اقدامات درخور تحسین است.
گری لوییس تصریح کرد: نخستین پروژه همکاری سازمان ملل (یو‌ان‌دی‌پی) با جمهوری اسلامی ایران، پروژه ترسیب کربن(ایجاد پوشش گیاهی با هدف ترسیب کربن جو) برای مهار بیابانزایی است که با اجرای این پروژه علاوه بر ترسیب کربن، زمینه مشارکت مردم محلی فراهم شده و برای جوامع بومی درآمد هم دارد. وی به پروژه ترسیب کربن در ملارد اشاره کرد و گفت: این پروژه در عرصه‌ای به مساحت 70هزارهکتار در حال اجراست. پیش ازاین هم پروژه ترسیب کربن در خراسان جنوبی سبب احیای 15هزار هکتار شد و قرار است این پروژه در 10استان دیگر ایران به اجرا درآید.
نیمی از جمعیت ایران درگیر معضل بیابانزایی
نورالدین مونا، نماینده فائو درایران هم دراین مراسم گفت: میزان بارندگی در بخش‌های عمده‌ای از اراضی ایران کمتر از 250میلی متر درسال است که نتیجه آن کاهش پوشش گیاهی در اکوسیستم‌های طبیعی و کشاورزی است به همین دلیل نیمی از جمعیت ایران با اثرات نامطلوب بیابانزایی و خشکسالی دست وپنجه نرم می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه برنامه راهبردی شماره 5 سازمان خواربار جهانی(فائو) با موضوع خشکسالی وکمبود آب بر سازگاری با مخاطرات طبیعی تأکید می‌کند، تصریح کرد: ایران جزو 19کشور شمال آفریقا و شرق آسیا طبقه‌بندی می‌شود و این درحالی است که امنیت غذایی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های کشورهای این منطقه به شمار می‌رود از این‌رو برنامه مقابله با کمبود آب برای کمک به این کشورها در دستور کار فائو قرار گرفته است. این برنامه راهکارهای پایدار برای مقابله با خشکسالی و تأمین امنیت غذایی را در اختیار این کشورها قرار می‌دهد.
مونا از اجرای پروژه‌ای بین کشورهای ایران، سوریه و عراق خبر داد وگفت: این پروژه که از سوی ایتالیا حمایت می‌شود با هدف مقابله با کمبود آب، توسعه کشاورزی، توسعه انسانی و تأمین امنیت غذایی در دست اجراست. نماینده فائو همچنین به پروژه احیای اکوسیستم‌های جنگلی در مناطق خشک و نیمه‌خشک در ایران اشاره کرد وگفت: این پروژه بزرگ با همکاری سازمان جنگل‌ها و مراتع و فائو و جف در حال اجراست که پیامد آن احیای بخش بزرگی از رویشگاه‌ها و عرصه‌های جنگلی ایران است.
تهدید منابع زیستی کشور
رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور دراین مراسم با اشاره به اینکه طوفان‌های گردوغبار منابع زیستی کشور را تهدید کرده و منطقه را تحت‌تأثیر خود قرار می‌دهد، گفت: جبران این تخریب‌ها هزینه‌های بسیار گزافی لازم دارد و حتی بعضی از آنها جبران‌ناپذیر است. علیرضا اورنگی خاطرنشان کرد: همانگونه که شعار روز جهانی مقابله با بیابانزایی تأکید می‌کند «بیایید نگذارید آینده‌مان خشک شود» استفاده نادرست و غیراصولی از منابع آب و خاک بستر مناسبی برای وقوع این قبیل مشکلات است و حفاظت از تولید اصولی آسایش و رفاه انسان‌ها را محقق می‌کند. وی با بیان اینکه بستر فعالیت کشاورزی و پایداری آن مستلزم مدیریت مناسب و بهره‌برداری اصولی است افزود: بدون درنظر گرفتن مبانی علمی مدیریت آب و خاک نمی‌توان حفاظت از اراضی کشاورزی و محیطی را تضمین کرد.
احیای 7میلیون هکتار عرصه بیابانی
اورنگی با بیان اینکه پدیده گردوغبار در منطقه ما را با مشکل کاهش محصول کشاورزی در کاهش سطح آب‌های زیرزمینی مواجه کرده است، گفت: شدت و استمرار و پایداری طولانی این گردوغبارها در کشور به‌ویژه در استان‌های غربی، خسارات بسیاری را به کشور وارد کرده و به همین دلیل است که سازمان جنگل‌ها طی نیم قرن گذشته بیش از 7میلیون هکتار از عرصه‌های بیابانی را که مولد این گردوغبار هستند احیا کرده است. رئیس سازمان جنگل‌ها تصریح کرد: برای کنترل بیابانزایی باید آگاهی عمومی جامعه و ظرفیت‌ها را افزایش داد. علاوه بر این باید مشارکت مردم محلی و کنترل و مدیریت بهره‌برداری از آب و خاک را هم مدنظر قرار داد. اورنگی افزود: آبیاری تحت فشار، احداث بادشکن زنده برای مقابله با فرسایش بادی با مشارکت کشاورزان، روش‌های خاک‌ورزی به‌منظور کاهش فرسایش بادی در نواحی کشاورزی، استفاده از انرژی‌های پاک، توسعه فضای سبز، تقویت سیستم‌های پایش از اقدامات مناسب برای مقابله با بیابانزایی و خشکسالی‌هاست.
این مقام مسئول، اجرای پروژه بین‌المللی ترسیب کربن را یکی از اقدامات مهم ایران در زمینه مقابله با بیابانزایی دانست و گفت: تلاش‌هایی که در این زمینه صورت گرفت، منجر به واگذاری ریاست دوره‌ای کنوانسیون مقابله با بیابانزایی آسیا و اقیانوسیه به ایران شد. به‌گفته اورنگی، این طرح با هدف ارتقای سطح درآمد زندگی روستاییان، تقویت زیرساخت‌های تولید کشاورزی و ترسیب کربن انجام شده است. وی گفت: علاوه بر طرح ترسیب کربن، پروژه‌های دیگری همچون منارید، حبله رود و احیای منابع طبیعی با هدف توانمندسازی جوامع محلی و دستیابی به الگوهای مشارکتی در حال انجام است.
بهره‌برداری ناصحیح از سرزمین
رئیس سازمان محیط‌زیست هم دراین مراسم با بیان اینکه ۹۰درصد مشکل ریزگردهای کشور متاثر از غفلت کشورهای همسایه است گفت: بهره‌برداری نا صحیح از سرزمین، مدیریت غیرخردمندانه و حقابه‌های تأمین نشده از عوامل ایجاد ریزگرد است. محمدی‌زاده افزود: در حال حاضر 13میلیون هکتار از زمین‌های کشور عراق مستعد تولید ریزگرد هستند و 1/8میلیون هکتار از زمین‌های این کشور در کانون بحران تولید ریزگرد قرار دارند. همچنین90درصد تالاب‌های کشور عراق خشک شده و این علت اصلی تولید ریزگرد در کشور عراق است.
بـرای عـضویـت در خـبـرنـامـه، پـسـت الکترونیک خود را وارد کنید.
