در طول تاریخ و به درازای قرن‌های متمادی و نسل‌های پی در پی، دانشمندان و حُکمای اقوام مختلف به دنبال کشف روشی برای پیش‌بینی زمان وقوع زمین‌لرزه راه‌های گوناگونی را آزمودند. از رفتار حیوانات در روزگار کهن تا تغییر آب و هوا در سال‌های بعد و این اواخر استفاده از انواع لرزه‌نگارهای دقیق، هیچ یک راه حل قطعی این مشکل نبوده‌اند.
با این حال گروهی از پژوهشگران به تازگی راهی را ارائه داده‌اند که می‌گویند احتمالاً نقطه پایانی بر جست‌و‌جوی تاریخی بشر برای گریز از خشم زمین خواهد بود.
مجله نشنال جیوگرافیک با اشاره به سابقه تاریخی تلاش بشر برای پیش‌بینی زمان وقوع زمین‌لرزه از روی نشانه‌های مختلف می‌نویسد: در تاریخ آمده است که دویست و سی سال پیش از میلاد مسیح، دسته‌های بزرگی از موش، مار و حشرات مختلف از شهر هلیکه کشور یونان در جوار خلیج کورینت فرار کردند؛ و آن طور که کلادیوس آلیانوس، نویسنده عهده روم باستان، نوشته: «بعد از این که این جانداران شهر را ترک کردند، همان شب بود که زلزله آمد.» آلیانوس در ادامه متن خود افزوده است که «شهر زیر و رو شد و به‌سان موج سهمگینی سرازیر گشت، در چشم بر هم زدنی کُل شهر هلیکه از صفحه روزگار ناپدید شد».
پس از زمین‌لرزه تاریخی مورد اشاره آلیانوس نیز رؤیای بشر در پیش‌بینی زمان وقوع زمین‌لرزه همچنان حل نشده برجای ماند، و آرزوی این که زمانی بتوانیم، مانند وضع آب و هوا، احتمال بروز زلزله را نیز برآورد کنیم در حد رؤیایی دست‌نیافتنی تلقی می‌شد.
پیش‌بینی زمان وقوع زمین‌لرزه، حتی به مدت چند دقیقه ناقابل پیش از اولین لرزش، این امکان را در اختیار مردم قرار خواهد داد که در دقایق باقی‌مانده از دیوار‌ها و سقف‌هایی که احتمال فروریختن آنها می‌رود، دور شوند. همچنان که این فرصت را نیز خواهیم یافت که نیروگاه‌های هسته‌ای و دیگر تأسیسات حساس را پیش از بروز فاجعه خاموش کنیم.
ناگفته پیداست که اگر زمانی بتوانیم مانند گردباد‌ها چنین پیش‌بینی‌ای را به مدت چند روز پیش از وقوع حادثه انجام دهیم فرصت کافی برای تخلیه کامل محل و انجام اقدامات مورد نیاز جهت حفظ جان انسان‌ها به دست خواهیم آورد.
اما در تازه‌ترین دور پژوهش‌ها برای یافتن راهی جهت پیش‌بینی زلزله، چندی است که گروهی از دانشمندان تمرکز خود را بر «جریان الکتریسیته موجود در زمین» معطوف کرده‌اند، نشانه‌ای که به ظاهر پیش از لغزش گُسل‌های زمین تغییرات مشهودی را نشان می‌دهد.
تام بلر، مهندس سیستم‌های ماهواره‌ای و از اعضای پژوهشگر گروه «لرزه‌یاب» [کوئیک فایندر]، می‌گوید: «جریان‌های الکتریکی درون زمین بسیار قوی هستند. به طوری که برای زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۶ ریشتر، جریان صد هزار آمپری و برای ۷ ریشتر یک میلیون آمپر ایجاد می‌شود. پدیده‌ای که شاید بتوان آن را شبیه به رعد و برق‌هایی زیر زمینی دانست.»
گروه «لرزه‌یاب» تا به امروز با صرف میلیون‌ها دلار، مغناطیس‌سنج‌هایی را در طول خطوط گُسل در ایالت کالیفرنیا در آمریکا و کشورهای پرو، تایوان و یونان جایگذاری کرده است.
بلر می‌گوید: «پیش از وقوع یک زمین‌لرزه، سطح تخلیه بار ساکن الکتریکی به شدت افزایش می‌یابد.» وی تأکید می‌کند که تاکنون چنین پدیده‌ای را بار‌ها پیش از زلزله‌های ۵ و ۷ ریشتری مشاهده و اندازه‌گیری کرده است.
ناگفته نماند که این گروه تحقیقاتی اعلام کرده که تاکنون موفق به اندازه‌گیری زلزله‌هایی «با بزرگی کافی» نشده و هنوز تا رسیدن به نقطه‌ای که بتوان با قطعیت از پیش‌بینی زمین‌لرزه سخن گفت راه در پیش است. با این همه، تام بلر می‌گوید که امیدوار است و تأکید می‌کند که الگوهایی که تاکنون موفق به ثبت آنها شده «بسیار جالب توجه» بوده‌اند و چه بسا تا کشف راه حل نهایی پیش‌بینی زمان وقوع زمین‌لرزه چیزی نمانده باشد.
بـرای عـضویـت در خـبـرنـامـه، پـسـت الکترونیک خود را وارد کنید.
