پاییز برای بسیاری از افراد با سپری شدن روزهای تقویم نمی‌آید. آنها از سرفه‌ها و عطسه‌های مکرر، خارش چشم و بینی متوجه می‌شوند که فصل گرده‌افشانی بعضی گیاهان شروع شده است و حالا چند روز مانده به شروع پاییز، دبیر انجمن ریه ایران نسبت به مصرف خودسرانه دارو توسط مبتلایان به آلرژی فصلی هشدار داده و گفته‌است: «در شهرهای بزرگ صنعتی بین ۱۰تا ۴۰درصد مردم دچار رینیت آلرژیک هستند و با خوش‌بینانه‌ترین آمار ۵تا ۶میلیون نفر در ایران مبتلا به آسم هستند.»
نزدیک به 300میلیون نفر در سراسر جهان آسم دارند. در شهرهای صنعتی این علائم وخیم‌تر بروز می‌کند. دکتر روزبه نقشین دبیر انجمن ریه ایران این آمار را در مورد ساکنان شهرهای بزرگ و صنعتی ایران بین 10تا 40درصد تخمین می‌زند و می‌گوید: برخی از بیماران در روزها و ماه‌هایی از سال به‌صورت موقت دچار این علائم آزار‌دهنده می‌شوند. آنها به جای اینکه به پزشک مراجعه کنند و پیگیر درمان مناسب باشند، یا با نشانه‌های آن مدارا می‌کنند یا خودسرانه ترکیبات کورتن‌دار که بسیار مضر هستند را مصرف می‌کنند. عده‌ای هم به قرص‌های ضد‌حساسیت (آنتی هیستامین‌ها) روی می‌آورند. حتی گاهی به مصرف داروهای گیاهی و روش‌های درمانی غیرعلمی پناه می‌برند. »
درفصل پاییز و بهار دستگاه ریه فوقانی و تحتانی درگیر آلرژی فصلی می‌شود. آلرژی‌هایی که دستگاه تنفسی فوقانی را درگیر می‌کنند به آلرژی‌های بهاره معروفند و علائم مشترکی با آلرژی‌های فصل پاییز دارند که بر دستگاه تنفسی تحتانی تأثیر می‌گذارد. دکتر مریم محلوجی راد فوق‌تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی در مورد تفاوت آلرژی بهار و پاییز به همشهری می‌گوید:«تفاوت این دو در آلرژن‌های ایجاد‌کننده حساسیت است. افرادی که به گرده درختانی چون سرو، بید و اقاقیا حساسیت دارند هنگام گرده‌افشانی آنها در بهار به سرفه، عطسه و... می‌افتند. افرادی که به علف‌های هرز که معمولا در اواخر تابستان و ابتدای پاییز گرده‌افشانی می‌کنند حساسیت دارند کم کم زندگیشان پر از قرص، شربت و اسپری می‌شود. یکی از ویژگی‌های این افراد این است که با خوردن میوه‌هاو سبزیجات علائم آلرژی‌شان تشدید می‌شود. اگر آلرژی کسانی که به آلرژن‌های پاییز حساسیت دارند با سرماخوردگی یا بیماری ویروسی همراه شود، علائم تشدید خواهد شد. پزشکان معمولا به این افراد برای درمان هر دو بیماری باید دارو تجویز کنند.»
دکتر نقشین فوق تخصص ریه و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی به کسانی که در ماه‌هایی از سال دچار علائمی مثل گرفتگی یا آبریزش‌بینی، عطسه، خارش انتهای حلق و گلو، خلط‌های پشت حلق، کاهش حس بویایی، سردرد‌هایی در گونه و پیشانی و احساس بوی بد در حلق و بینی می‌شوند و در همان روزها احساس خستگی مفرط و فقدان انرژی برای کار می‌کنند توصیه می‌کند: «حتما برای قطعی کردن بیماری رینیت آلرژیک به پزشک مراجعه کنید؛ چون با درمان‌های پیشگیری‌کننده مناسب که در راس آنها اسپری‌های کورتن‌دار کم عارضه برای تجویز داخلی بینی است می‌توانید به شرایط زندگی عادی بازگردید.»
در بروز آلرژی 2عامل اصلی ژنتیک و عوامل و شرایط محیطی مؤثرند. سهم هر کدام در بروز آلرژی 50درصد است. دکتر محلوجی راد عضو مرکز تحقیقات آسم و آلرژی این موضوع را چنین توضیح می‌دهد:«استعداد آلرژی در کسانی وجود دارد که ژن آلرژی دارند. به‌عبارت دیگر آنها 50تا 70درصد بچه‌هایی به دنیا خواهند آورد که این ژن را دارند. عامل محیطی ایجاد‌کننده حساسیت نیز در فردی تأثیر می‌گذارد که این ژن را داشته باشد. مواجهه مداوم با آلرژن‌ها مثل سوسک، مایت، گردوغبار و قارچ‌ها در افراد مستعد و دارای ژن علائم آلرژی را ایجاد می‌کند. ممکن است والدین فردی، ژن آلرژی را داشته باشند ولی در شرایط مناسب بروز آلرژی قرار نگرفته باشند و در نسل بعد که این شرایط فراهم بود حساسیت بروز پیدا کند.» تنها کسانی که مبتلا به آسم هستند می‌دانند که این بیماری کیفیت زندگی را تغییر می‌دهد. دکتر محلوجی‌راد درباره اهمیت رسیدگی بموقع به علائم آلرژی می‌گوید: «رینیت آلرژی که همان آلرژی فصلی است درصورت عدم‌رسیدگی یا رسیدگی خودسرانه می‌تواند ریه تحتانی را درگیر و بیماری آسم را ایجاد کند. آسم علائم بیشتری دارد و کیفیت زندگی افراد را پایین می‌آورد، بنابراین پیشگیری و درمان بیماری‌های دستگاه ریوی اهمیت زیادی دارد.»
دکتر نقشین دبیر انجمن ریه ایران همچنین راه‌حل ساده‌تری را توصیه می‌کند: «با توجه به نقش ویتامینD در ایجاد انواع بیماری‌ها و به‌خصوص مشکلات تنفسی، اگر حوصله و همت انجام اقدامات یادشده را ندارید حداقل از پزشک خود بخواهید با یک آزمایش خون ساده سطح ویتامینD خونتان را اندازه بگیرند تا درصورت تأیید کمبود ویتامین به درمان آن بپردازید.»
خوددرمانی در آلرژی
خود مراقبتی روش پایش بدن است که در آن فرد عوامل ایجاد آلرژی را شناسایی می‌کند. شناسایی عوامل نخستین قدم در پیشگیری از آلرژی است، هر چند پرهیز از برخی عوامل مثل مواجه‌نشدن با گرده گیاهان کار ساده‌ای نیست. خود درمانی در آلرژی فصلی نیز کار درستی نیست چراکه بسیاری از روش‌های درمانی عوارض خاص خود را دارند. پزشکان نسبت به استفاده خودسرانه برخی بیماران از آمپول‌های کورتن‌دار مثل دگزامتازون و بتامتازون هشدار می‌دهند.
بـرای عـضویـت در خـبـرنـامـه، پـسـت الکترونیک خود را وارد کنید.
