کاشان تا همین ۷سال پیش ۷۰۰خانه تاریخی داشت که یکی از آنها خانه تاریخی میرزا خلیل خان عامری است که ملقب به سهام‌السلطنه عامری بود.
براساس برخی روایات خاندان عامری از شیعیان مهاجر از منطقه جبل، بین مرزهای سوریه و لبنان بودند که در عهد ایلخانان مغول به ایران آمدند و در کاشان ساکن شدند.
خلیل خان عامری بعدها والی کاشان شد و چون بسیار مهماندار بود معمار خانه‌اش که هنوز نام او مشخص نیست شاه‌نشین خانه‌اش را به‌گونه‌ای طراحی کردکه هنگام حضور جمع زیاد مهمانان، ارسی‌های 2سوی شاه‌نشین بالا می‌رفت و تمامی شاه‌نشین و 2سوی آن تبدیل به فضای واحد می‌شد.
می گویند در زلزله شدید سال1193 هجری قمری در کاشان بسیاری از بناهای این شهر به‌همراه خانه عامری‌ها تخریب شدند که بعدها و در عهد قاجار عمارت کنونی بر شالوده‌های بنای ویران شده برپا شد. به گفته اکبر تقی زاده، مدیر طرح مرمت خانه تاریخی عامری‌ها در کاشان، مرمتگران این عمارت قاجاری به نشانه‌هایی از معماری دوره پیش از قاجار مربوط به معماری زندیه نیز در این خانه تاریخی دست یافته‌اند.
عمارت تاریخی و البته ملی عامری‌های کاشان 10حیاط دارد که پس از واگذاری به یک هلدینگ بزرگ سرمایه‌گذاری در کشور، 3حیاط آن به هتل و اقامتگاه تبدیل و 7حیاط دیگر برای بازدید عمومی و تبدیل شدن به فضاهای فرهنگی گشوده می‌شوند.
خانه عامری‌ها نفیس نبود
مرمت خانه تاریخی عامری‌های کاشان از سال 74 به این‌سو آغاز شد و مرمتگران، آن ویرانه‌ای که مرکز عرضه سیمان بود و در بخشی دیگر محل تخلیه زباله، از روی تصویرهای قدیمی و شباهت‌های معماری برخی خانه‌های معاصر با عامری‌ها بازسازی و مرمت کردند.
سال 78 که طرح پردیسان به تصویب هیأت دولت رسید، قرار شد تا 32عمارت و بنای تاریخی با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بخش خصوصی تبدیل به اقامتگاه و مجموعه فرهنگی شوند. عمارت تاریخی عامری‌ها در کاشان نیز یکی از همان بناهای تاریخی بود که در طرح پردیسان گنجانده شد. با تغییر دولت و تعطیلی طرح پردیسان، حمید بقایی رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی در سال89 جلسه‌ای در عمارت تاریخی مسعودیه برگزار کرد تا موافقت خود با واگذاری 3بنای تاریخی به هلدینگ بزرگ اقتصادی که در حوزه نفت و پتروشیمی، قطعات خودرو و ساختمان فعالیت می‌کرد را اعلام کند. برخی کارشناسان آن زمان واگذاری 3عمارت تاریخی مسعودیه در تهران، عمارت تاریخی خانه عامری‌ها در کاشان و کاروانسرای وکیل در شیراز را بناهای نفیس تاریخی می‌خواندند که نباید واگذار می‌شدند.
حمید بقایی اما در روز واگذاری این سه بنای تاریخی به هلدینگ بزرگ اقتصادی که بعدها به‌دلیل تنگناهای ناشی از تحریم بخش قطعات خودروی خود را جمع کرد و تنها در حوزه پتروشیمی و ساختمان فعالیت کرد، اعلام کرد که براساس تشخیص اعضای کمیته نفایس ملی این سه اثر در زمره نفایس ملی کشور قرار ندارند و واگذاری آنها بلامانع است.
هزینه مرمت‌ها در قرارداد 7 ساله بازنمی‌گردد
براساس قراردادی که در جلسه واگذاری در سال89 از آن سخن گفته شد، قرار شد تا 3بنای تاریخی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی کشور به‌مدت 10سال به هلدینگ اقتصادی واگذار شود تا آن شرکت 3سال به مرمت این بناها اقدام کند و 7سال نیز بهره‌برداری رایگان از این بناها داشته باشد.
تقی‌زاده اما به همشهری می‌گوید، شروع فعالیت در مرمت خانه تاریخی عامری‌ها در کاشان و تبدیل بخشی از آن به هتل و اقامتگاه موجب کارآفرینی مستقیم برای 60 فرد بومی در کاشان هنگام مرمت و همچنین به‌کارگیری فعالان صنایع‌دستی و شعربافان کاشان که بیکار مانده بودند، شده است. او می‌گوید که هلدینگ اقتصادی مطمئن است که در مدت بهره‌برداری حتی یک‌درصد آنچه سرمایه‌گذاری کرده است بازگردانده نخواهد شد.
برآورد می‌شود فاز نخست بهره‌برداری از خانه تاریخی عامری‌ها 6 تا 8 میلیارد تومان هزینه داشته است.بزرگ‌ترین شرکت سرمایه‌گذاری اقتصادی کشور توجهی به بازگرداندن سرمایه خود نداشته و آنطور که مدیران آن گفته‌اند تنها مانند همه شرکت‌های بزرگ اقتصادی در جهان خواسته است یک فعالیت عام المنفعه در حوزه فرهنگ کشور داشته باشد.
سید محمد بهشتی که از ابتدای واگذاری 3بنای تاریخی به هلدینگ بزرگ اقتصادی به‌عنوان مسئول و مشاور این پروژه حضور داشته است در دفاع از اقدامات انجام شده، خانه تاریخی عامری‌ها را یک الگو برای سایر طرح‌های بهره‌برداری از خانه‌های تاریخی در سراسر کشور می‌داند. او با اشاره به تصمیم سازمان میراث فرهنگی در طرح پردیسان که 15سال پیش به تصویب دولت وقت رسید و اکنون با گشایش فاز نخست خانه تاریخی عامری‌ها در کاشان به نتیجه رسیده است، می‌گوید: در آن زمان هم آرزوی دیدن این روز بزرگ را داشتیم ولی عمر آن دولت کفاف نداد و امروز در روز بازگشایی خانه تاریخی عامری‌ها شاهد تحقق آن آرزوی دیرینه هستیم.
شائبه در قرارداد واگذاری
براساس شنیده‌ها و آنطور که برخی خبرنگاران حوزه میراث فرهنگی در نشست خبری گشایش خانه تاریخی عامری‌ها به مدیر طرح مرمت خانه عامری‌ها اعلام کردند، قرارداد واگذاری برای 59سال است نه 10سال! درحالی‌که میزان این قرارداد در سال89 به‌صورت علنی 10سال عنوان شد. اکبر تقی‌زاده مدیر طرح مرمت خانه تاریخی عامری‌ها در کاشان از مدت زمان قرارداد اطلاعی ندارد، اما می‌گوید که پس از 10سال کارشناس دادگستری و 2کارشناس دیگر درصورت تمایل برای تمدید قرارداد میزان اجاره بها را براساس شاخصه‌های اقتصادی و ارزش‌های بنا تعیین می‌کنند.
بـرای عـضویـت در خـبـرنـامـه، پـسـت الکترونیک خود را وارد کنید.
